3 Şubat 2007 Cumartesi

Paradokslar

Paradokslar, yıllarca insanların kafasını meşgul etmiştir. "Doğru" zannettiğimiz bazı düşüncelerin "Yanlış" olarak karşımıza çıkması, bizi elbette şaşırtacaktır. Neredeyse insanlık tarihi kadar eski olan paradokslar, hemen her yerde karşımıza çıkabilir. Matematikte, fizikte, coğrafyada, edebiyatta, sanatta, evde, okulda, ... Özellikle bilim adamları için tam bir baş belâsıdır(!) paradokslar. Çünkü sonuca ulaşmak üzere olan bir araştırmanın büyük bir engeli olarak her şeyi bozabilir. Ama yine de paradokslar yeni bilimsel çalışmalar için kapı -hatta kapılar- aralar.

Birkaç paradoks örneği:

Doğru Parçası Paradoksu:
Önce doğru parçasının tarifini yapalım:

Doğru Parçası:
Başlangıcı ve sonu olan ve sonsuz adet noktadan oluşan doğru. Pekiyi nokta nedir?

Nokta
: Kalemin kağıda bıraktığı en küçük iz veya belirti.Malûmdur ki noktanın boyutu yoktur. O halde dikkat. Paradoks başlıyor:


dikkat.gif (324 bytes)Noktanın boyutu olmadığına göre iki noktanın yan yana gelmesi bir şey ifade etmez. 100 nokta veya 1 milyar nokta da yan yana geldiğinde herhangi bir şekil oluşturmaz.( Çünkü şekil oluşturması için gerekli olan boyut özelliğini sağlamıyor) Bu şuna benzer ki; sıfır ile sıfırın toplamı yine sıfırdır. Milyarlarca sıfırı toplasak 'yarım' dahi etmez. O halde doğrunun tanımında bir hata var. Çünkü sonsuz adet noktanın yan yana gelmesi bir şey ifade etmez! Noktanın çok çok az da olsa boyutu olduğunu kabul etmemiz gerekir. Bu sefer de noktanın tarifi hatalı olur.

dikkat.gif (324 bytes) Noktayı boyutlu kabul edelim. Karşımıza bir paradoks daha çıkar; doğru parçasında sonsuz adet nokta olduğuna göre doğru parçasının da uzunluğu sonsuz olmalıdır. Çünkü çok az da olsa boyutu olan bir şeyden sonsuz adedi yanyana gelirse sonsuz uzunluk olur.



2+2=5 ¿?

X = Y ................................................olsun
X² = X.Y............................................eşitliğin her iki tarafını 'X' ile çarptık.
X² - Y² = XY - Y²..............................her iki taraftan 'Y²' çıkardık.
(X + Y).(X - Y) = Y.( X-Y )...............sol tarafı çarpanlara ayırdık, sağ tarafı 'Y' parantezine aldık.
( X + Y ) = Y.....................................( X - Y )'ler sadeleşti.
X + X = X..........................................X = Y olduğundan,
2.X = X..............................................'X' leri topladık.
2 = 1 ................................................'X' ler sadeleşti.
3 + 2 = 1 + 3....................................her iki tarafa '3' ilâve ettik.
5 = 4..................................................buradan,
5 = 2 + 2.......................................'4'ü, '2+2' şeklinde yazdık. HATA NEREDE?



iconflash.gif (1595 bytes)Garip Bir Üçgen:

Aşağıdaki iki şekli dikkatle inceleyin.

ÜÇGENLER

Görüldüğü gibi ikinci şekil, birinci şekildeki parçaların yer değiştirmesi sonucu oluştuğuna göre neden 1 karelik fark oluştu?




iconflash.gif (1595 bytes)Üçgenler:

question.gif (8366 bytes)Soru: Bir üçgenin içaçıları toplamı gerçekten 180º midir?

Bu sorunun cevabını vermeden önce başka bir soru soralım:
question.gif (8366 bytes)Bir avcı, bulunduğu yerden 1 kilometre güneye gidiyor. Sonra dik açı ile (90°) doğuya dönüp 1 kilometre daha gidiyor. Sonra yine dik açı ile kuzeye doğru dönüp 1 kilometre daha gidiyor. Avcı o noktada, başladığı yere geldiğini farkediyor. Avcının avı nedir?

Öncelikle böyle birşey mümkün olabilir mi? Tabi ki . Eğer avcı kuzey kutbunda ise olur (veya güney kutbu). Dünya yuvarlak olduğuna göre mümkündür. Şimdi de avcının izlediği yolu düşünelim: Avcı doğrusal hareket yaptığına göre katettiği yol tam bir üçgendir. Bu üçgenin açıları toplamı ise doğal olarak 180°den büyüktür.
Açıklama: İki kere dönüş yaparak 90° + 90° = 180°, bir de kutupta başlangıç ve varış arasında açısı var.

180° + x° > 180° (x° sıfırdan büyük)

Sorumuzun cevabına gelince: Demek ki dünya yüzeyinde içaçıları toplamı 180° olan bir üçgen çizilemez. Çünkü bir kağıda çizilen üçgen bile mutlaka 180°den büyüktür.(Burada x° çok çok çok küçüktür)

Bu arada avcının avı :Kutup ayısı veya kutupta yaşayan başka bir hayvan.